giovedì 25 marzo 2021

Libertà vo cantando, ch'è sì cara...

Ο «Ύμνος εις την Ελευθερίαν» του Διονυσίου Σολωμού αμέσως μετά τον τίτλο φέρει την ακόλουθη ιταλική προμετωπίδα:


Libertà vo cantando, ch’è sì cara,

come sa chi per lei vita rifiuta.


Την ελευθερία τραγουδώ, που είναι πολύ ακριβή,

όπως ξέρει αυτός που για χάρη της απαρνιέται τη ζωή.


Άρθρο του Μιχαήλ Πασχάλη

Η προμετωπίδα αυτή υπενθυμίζει κατ’ αρχάς ότι η κύρια έμπνευση για τη σύνθεση του «Ύμνου» προήλθε από ιταλικά κείμενα. Υπενθυμίζει ακόμη κάτι που ηχεί παράδοξο αλλά είναι πέρα για πέρα αληθινό. Ο Σολωμός αναζήτησε έμπνευση για την ιδέα της ελευθερίας και τη δράση των ελληνικών επαναστατικών δυνάμεων στην ιταλική θρησκευτική ποίηση: όσον αφορά την προμετωπίδα, στο «Καθαρτήριο» της «Θείας Κωμωδίας» του Δάντη, και όσον αφορά την εικόνα και τη δράση της Ελευθερίας και την αφήγηση των γεγονότων, στη δική του νεανική ιταλική θρησκευτική ποίηση.

Ας δούμε πρώτα τα συμφραζόμενα της προμετωπίδας, η οποία προέρχεται από το πρώτο άσμα του «Καθαρτηρίου». Οδηγώντας τον Δάντη, ο Βιργίλιος περνάει από την Κόλαση στην είσοδο του Καθαρτηρίου, την οποία φυλάει ο συμπατριώτης του Μάρκος Πόρκιος Κάτων ο Νεότερος (95-46 π.Χ.). Ο Κάτων αγανακτεί, επειδή εκλαμβάνει τους δύο ταξιδιώτες ως δραπέτες από την Κόλαση, αλλά ο Βιργίλιος του εξηγεί ότι ο σύντροφός του είναι άνθρωπος ζωντανός και πως ο ίδιος ανέλαβε να τον οδηγήσει, ενδίδοντας στις παρακλήσεις μιας γυναίκας (της Βεατρίκης) που τον επισκέφτηκε από τον ουρανό. Αμέσως μετά του απευθύνει τα παρακάτω λόγια (στ. 1,70-75), που περιλαμβάνουν την προμετωπίδα του «Ύμνου», πριν τη διασκευάσει ο Σολωμός. Ο Έλληνας ποιητής τροποποίησε τους στίχους 1,71-72 του δαντικού παραθέματος από «libertà va cercando […]» («Την ελευθερία αναζητεί […]») σε «Libertà vo cantando […]» («Την Ελευθερία τραγουδώ […]»):

Or ti piaccia gradir la sua venuta:

libertà va cercando, ch’è sì cara,

come sa chi per lei vita rifiuta.

Tu ’l sai, ché non ti fu per lei amara

in Utica la morte, ove lasciasti

la vesta ch’al gran dì sarà sì chiara


Ευαρεστήσου τώρα να χαρείς την άφιξή του:

την ελευθερία αναζητεί που είναι πολύ ακριβή,

όπως γνωρίζει αυτός που για χάρη της απαρνιέται τη ζωή.

Εσύ το ξέρεις, αφού για χάρη της ο θάνατος

πικρός δεν σου ήταν στην Υτίκη, όπου το ένδυμα άφησες

που στη Δευτέρα Παρουσία ολόλαμπρο θα είναι.

Ας δούμε τα ιστορικά δεδομένα του δαντικού χωρίου, που σημειωτέον ότι αφορούν τη ρωμαϊκή ιστορία και όχι τη νεότερη ευρωπαϊκή επαναστατική ιστορία. Τον Απρίλιο του 46 π.Χ. ο Κάτων ο Νεότερος, στωικός στις πεποιθήσεις και σύμμαχος του Πομπηίου, τον οποίο ο Ιούλιος Καίσαρας είχε νικήσει στα Φάρσαλα το 48 π.Χ., αυτοκτόνησε στην Υτίκη της Αφρικής, για να μην παραδοθεί στον νικητή. Με την πράξη του αυτή, υπερασπίστηκε το αναφαίρετο δικαίωμά του στην ατομική ελευθερία, δηλαδή το δικαίωμα να είναι κύριος του εαυτού του και να τον διαθέσει κατά βούληση, αντί να οφείλει χάρη σε έναν τύραννο που θα του επέτρεπε να ζήσει. Στα πρώτα ρωμαϊκά αυτοκρατορικά χρόνια ο ηθικά άτεγκτος και πολιτικά ασυμβίβαστος Κάτων έγινε το σύμβολο των νοσταλγών της δημοκρατίας. Παρόλο που ήταν αυτόχειρας, o Δάντης τον τοποθέτησε στη θέση του φύλακα του Καθαρτηρίου και αυτό γιατί ο Βιργίλιος στην «Αινειάδα» τον είχε ορίσει  δικαιοκρίτη των ενάρετων ψυχών στον Άδη (8,670 «secretosque pios, his dantem iura Catonem»), ενώ αργότερα ο επικός ποιητής Λουκανός τον εξίσωσε ως ηθική προσωπικότητα με τους θεούς. Στο δαντικό χωρίο που παρέθεσα προβλέπεται ότι κατά τη Δευτέρα Παρουσία το αναστημένο σώμα του Κάτωνα θα ακτινοβολεί, δηλαδή ο Ρωμαίος φιλόσοφος και πολιτικός θα συναριθμηθεί μεταξύ των εκλεκτών ψυχών.

Η ιδέα της ελευθερίας στο δαντικό χωρίο συνδέει και τα τρία πρόσωπα που εμπλέκονται: ο Ρωμαίος Βιργίλιος την αναγνωρίζει στον Ιταλό Δάντη και την υπενθυμίζει στον Ρωμαίο Κάτωνα. Μέσω της προμετωπίδας ο ιταλοθρεμμένος Σολωμός ανάγει τον περί ελευθερίας λόγο στον Βιργίλιο και τον Δάντη, τους γενάρχες και κορυφαίους ποιητές της δυτικής ποιητικής παράδοσης, και την ελευθερία ως πράξη και στάση ζωής στον Κάτωνα, αρχετυπική μορφή της ίδιας παράδοσης, και στον ίδιο τον Δάντη.

Ξεκινώ από τον Κάτωνα. Στην εικόνα του Κάτωνα που αναγνώριζαν ο Δάντης και ο Σολωμός, ηθική και πολιτική ελευθερία συνδυάζονται και συμπλέουν: η συνέπεια μιας στάσης ζωής και φιλοσοφικής πεποίθησης τον οδήγησαν «να επιλέξει τον θάνατο παρά να δει το πρόσωπο του τυράννου», όπως γράφει ο ΚικέρωνDe officiis», 112). Ο ίδιος ο Δάντης, στο δεύτερο βιβλίο της πραγματείας του «De Monarchia» (5,11) μνημονεύει μια σειρά από μορφές Ρωμαίων που αγωνίστηκαν για το κοινό αγαθό (bonum commune, bonum publicum), την πατρίδα και την ελευθερία, θυσιάζοντας ακόμη και την ίδια τους τη ζωή, και καταλήγει ως εξής μιλώντας για τον Κάτωνα:

Accedit et illud inenarrabile sacrificium severissimi verae libertatis auctoris Marci Catonis: […] ut mundo libertatis amores accenderet, quanti libertas esset ostendit, dum e vita liber decedere maluit quam sine libertate manere in illa.

Υπάρχει ακόμη εκείνη η ανείπωτη θυσία του πιο αυστηρού υπερασπιστή της αληθινής ελευθερίας, του Μάρκου Κάτωνα: […] Για να ανάψει στον κόσμο τη σπίθα της αγάπης για την ελευθερία, έδειξε πόσο ακριβά κοστίζει η ελευθερία, αφού προτίμησε να αποχωρήσει ελεύθερος από τη ζωή παρά να παραμείνει ζωντανός χωρίς ελευθερία.

Από εδώ κατάγεται λοιπόν η διατύπωση του Δάντη, που ενσωμάτωσε και ο Σολωμός στον «Ύμνο», για την Ελευθερία «που είναι πολύ ακριβή, / όπως γνωρίζει αυτός που για χάρη της απαρνιέται τη ζωή». Ποια είναι όμως η «ελευθερία» που, σύμφωνα με τον Βιργίλιο, «αναζητεί» ο ίδιος ο Δάντηςlibertà va cercando»); Ορισμένοι πιστεύουν πως αφορά στην ηθική ελευθερία και την απαλλαγή από την αμαρτία, ενώ άλλοι τη συνδέουν με την πολιτική και εθνική ελευθερία, με ιδιαίτερη αναφορά στους αγώνες του ίδιου του ποιητή. Την εποχή που γράφεται ο «Ύμνος» η πολιτική ιδεολογία και δράση του Δάντη έχει έλθει στο επίκεντρο. Απασχολεί τον Φώσκολο, που παρουσιάζει τον Δάντη ως «Γιβελίνο» και πατριώτη, και ειδικά και επίμονα τον Βύρωνα, που από το 1816 έχει εγκατασταθεί στην Ιταλία. Μάλιστα στο ημιτελές ποίημα «The Prophecy of Dante» («Η προφητεία του Δάντη»), που δημοσιεύτηκε την 21η Απριλίου του 1821, λίγο μετά την έναρξη της ελληνικής Επανάστασης, ο Βύρων είχε παραστήσει τον Δάντη να προαναγγέλλει τις ιταλικές εξεγέρσεις κατά των κατακτητών. Προς το τέλος του 1821 ο Βύρων, μιλώντας για το ποίημα αυτό, θα εκφράσει την απογοήτευσή του για την προοπτική της απελευθέρωσης της Ιταλίας από τον ξένο ζυγό, σε αντίθεση με την προοπτική της ελληνικής Επανάστασης, και θα σκιαγραφήσει το πορτραίτο του Δάντη ως «ποιητή της ελευθερίας»:

Poets are sometimes shrewd in their conjectures. You quoted me the other day a line in Childe Harold, in which I made a prediction about the Greeks: in this instance I was not so fortunate as to be prophetic. This poem was intended for the Italians …. It was looked at in a political light, and they indulged in my dream of liberty, and the resurrection of Italy. Alas! It was only a dream! … It was the turn political affairs took that made me relinquish the work. At one time the flame was expected to break out over all Italy, but it only ended in smoke, and my poem went out with it. I don’t wonder at the enthusiasm of the Italians about Dante. He is the poet of Liberty. Persecution, exile, the dread of a foreign grave, could not shake his principles. […].

Οι ποιητές μερικές φορές είναι εύστοχοι στις προβλέψεις τους. Τις προάλλες παρέθεσες ένα στίχο μου από τον Τσάιλντ Χάρολντ, όπου έκανα μια πρόβλεψη για τους Έλληνες: σε αυτή την περίπτωση δεν ήμουνα τόσο ευτυχής στην προφητεία μου. Αυτό το ποίημα προοριζόταν για τους ΙταλούςΤο έκριναν ως πολιτικό κείμενο και απόλαυσαν το όνειρό μου για την ελευθερία και για την ανάσταση της Ιταλίας. Αλίμονο! Όνειρο ήταν και πάει! … Ο λόγος που με ανάγκασε να εγκαταλείψω το έργο ήταν η πορεία που πήραν οι πολιτικές εξελίξεις. Κάποια στιγμή αναμενόταν η φλόγα να ξεσπάσει σε ολόκληρη την Ιταλία, αλλά κατέληξε μόνο σε καπνό και μαζί της έσβησε και το ποίημά μου. Δεν απορώ για τον ενθουσιασμό των Ιταλών για τον Δάντη. Είναι ο ποιητής της ελευθερίας. Οι διώξεις, η εξορία, ο φόβος της ταφής σε ξένο τάφο, δεν κατάφεραν να κλονίσουν τις πεποιθήσεις του […].

Υπάρχει μια ενδιαφέρουσα διασύνδεση ανάμεσα στον «Ύμνο» και τη «Θεία Κωμωδία», που σίγουρα δεν είναι τυχαία: στον Σολωμό η λέξη «Libertà» είναι η πρώτη μετά τον τίτλο· στη «Θεία Κωμωδία» η ίδια λέξη  απαντά για πρώτη φορά στο πρώτο άσμα του «Καθαρτηρίου», ως ιδανικό που «αναζητεί» ο ταξιδιώτης Δάντης στην πορεία του από την Κόλαση προς τον Παράδεισο.

Η μνεία της ελευθερίας θα μπορούσε να συνδυαστεί με τα γενικότερα συμφραζόμενα του δαντικού κειμένου. Στο προοίμιο ο ποιητής καλεί τη «νεκρή ποίηση να αναγεννηθεί» (στ. 7 «Ma qui la morta poesì resurga»). Είναι η στιγμή που ο ίδιος και ο Βιργίλιος έχουν βγει από «την αιώνια φυλακή» («la pregione etterna»), τη «βαθιά νύχτα» («la profonda notte») και το «αιώνιο σκοτάδι» («sempre nera») της Κόλασης (στ. 41-45). Στην είσοδο του Καθαρτηρίου τους δύο ταξιδιώτες υποδέχεται το ζαφειρένιο, ανέφελο, γελαστό φως της αυγής που έχει διαδεχτεί τον «νεκρό αέρα» («l’aura morta») της Κόλασης (στ. 13-21). Για να βγουν από εκεί τους «έφεξε» (στ. 43 «fu lucerna») μια ουράνια γυναικεία μορφή, η Βεατρίκη. Τηρουμένων των αναλογιών, η αντίθεση του χωρόχρονου της ελευθερίας προς τον χωρόχρονο της σκλαβιάς στην αρχή του σολωμικού «Ύμνου» (στρ. 1-8) είναι συγκρίσιμη με τη δαντική αλληγορική αντίστιξη του φωτός, της αναγέννησης και της «αναζήτησης της ελευθερίας», που μνημονεύονται στην είσοδο του Καθαρτηρίου, προς το σκότος, τον θάνατο και τη φυλακή της Κόλασης. Ο αναγνώστης θα μπορούσε επιπλέον να προχωρήσει σε διακειμενικούς συνειρμούς ανάμεσα στις δύο ουράνιες φωτεινές παρουσίες, την Ελευθερία του «Ύμνου» και τη Βεατρίκη της «Θείας Κωμωδίας».

lunedì 14 dicembre 2020

«Suo» e «proprio» (Treccani)


La scelta tra le due forme è condizionata dal contesto. 


Quando il possessore è il SOGGETTO GRAMMATICALE della frase, l’aggettivo ➔possessivo proprio (anche al femminile e al plurale) si può usare al posto degli aggettivi di 3a persona singolare suo e 3a persona plurale loro.

Mario ci ha inviati a casa sua propria.

Ognuno pensa al suo proprio tornaconto.

 

Risulta particolarmente utile sostituire suo con proprio quando è necessario evitare ambiguità.

Gianni ha parlato con Marina delle proprie intenzioni (le intenzioni sono di Gianni, non di Marina).

Marco era con Giulio quando ha telefonato ai propri genitori (i genitori sono di Marco, non di Giulio).

 

Quando il possessore NON è il soggetto grammaticale della frase, si possono usare soltanto gli aggettivi suo e loro.

Ho parlato con Marco e con i suoi genitori.

Questo è un loro problema.


La grammatica italiana TRECCANI (2012)



Da leggere anche: «Fausto Raso» / videolezioni.

lunedì 30 marzo 2020

Distanza/Απόσταση

Οι λέξεις των ημερών μαςΤζουζέππε Πατότα

Οι σπουδαστές και οι καθηγητές κάνουν μαθήματα, διαγωνίσματα, ακόμη και εξετάσεις εξ αποστάσεως, δουλεύουμε και επικοινωνούμε εξ αποστάσεως. Στην ουρά στο ταχυδρομείο, στο φαρμακείο ή στο σούπερ μάρκετ πρέπει να διατηρούμε μια ασφαλή απόσταση. Τι είναι η απόσταση; Στη γεωμετρία, η απόσταση είναι το μήκος του τμήματος της ευθείας γραμμής που συνδέει δύο σημεία. Στην καθημερινή ζωή, η απόσταση είναι το μήκος της διαδρομής μεταξύ δύο τόπων, δύο αντικειμένων, δύο ανθρώπων.

Η απόσταση, όμως, μπορεί να αφορά όχι μόνο τον χώρο, αλλά και τον χρόνο: μπορώ να πω, για παράδειγμα, ότι μεταξύ του Πετράρχη [Francesco Petrarca] και του Λεοπάρντι [Giacomo Leopardi] υπάρχει μια απόσταση πέντε αιώνων. Με μεταφορική έννοια, η απόσταση μπορεί να αφορά την αξία: μιας και ανέφερα τον Πετράρχη, συνεχίζω μαζί του και λέω ότι ανάμεσα στον Πετράρχη και τους πετραρχιστές (δηλαδή τους ποιητές που από τον 15ο αιώνα και μετά προσπάθησαν να τον μιμηθούν) υπάρχει μια τεράστια απόσταση.

Η απόσταση, έπειτα, μπορεί να αφορά κοινωνικές συνθήκες, και στην περίπτωση αυτή σημαίνει διαφορά. Αυτή, ομολογώ, είναι μια απόσταση που δεν μου αρέσει πολύ. Και δεν είμαι ο μόνος στον οποίο δεν αρέσει. Το άρθρο 3 του Συντάγματός μας ακυρώνει, όσον αφορά δικαιώματα και υποχρεώσεις, αυτό το είδος απόστασης και ορίζει, τουτέστιν λέει: «Όλοι οι πολίτες έχουν ίση κοινωνική αξιοπρέπεια και είναι ίσοι ενώπιον του νόμου, χωρίς διάκριση φύλου, φυλής, γλώσσας, θρησκείας, πολιτικών απόψεων, προσωπικών και κοινωνικών συνθηκών».

Ο Τζουζέππε Πατότα, καθηγητής ιταλικής γλωσσολογίας στο Πανεπιστήμιο της Σιένας, είναι μέλος της ιταλικής Ακαδημίας και της Ακαδημίας της Αρκαδίας.


VIDEO

Le parole dei nostri giorni Giuseppe Patota

Studenti e professori fanno lezioni, interrogazioni e perfino esami a distanza, si lavora e si comunica a distanza; in fila alle poste, in farmacia o nel supermercato dobbiamo mantenere una distanza di sicurezza. Che cos’è la distanza? In geometria, la distanza è la lunghezza del tratto di linea retta che congiunge due punti; nella vita di tutti i giorni, la distanza è la lunghezza del percorso fra due luoghi, due oggetti, due persone.

La distanza, però, può riguardare non soltanto lo spazio, ma anche il tempo: posso dire, per esempio, che tra Francesco Petrarca e Giacomo Leopardi c’è una distanza di cinque secoli. In senso figurato, la distanza può riguardare il valore: visto che ho nominato Petrarca, continuo con lui e dico che fra Petrarca e i petrarchisti (cioè i poeti che, dal Quattrocento in poi, cercarono di imitarlo) c’è una distanza enorme.

La distanza, poi, può riguardare le condizioni sociali, e in questo caso significa differenza. Questa, ve lo confesso, è una distanza che non mi piace molto. Sono in buona compagnia. L’articolo 3 della nostra Costituzione annulla, in termini di diritti e di doveri, questo tipo di distanza e recita, cioè dice: «Tutti i cittadini hanno pari dignità sociale e sono eguali davanti alla legge, senza distinzione di sesso, di razza, di lingua, di religione, di opinioni politiche, di condizioni personali e sociali».

Giuseppe Patota, professore ordinario di Linguistica italiana presso l’Università di Siena, è Accademico della Crusca e socio nazionale dell’Accademia dell'Arcadia.

sabato 15 febbraio 2020

A mia figlia / Στην κόρη μου

ll tempo se ne va (1980)


Quel vestito da dove è sbucato?
Che impressione vederlo indossato
Se ti vede tua madre, lo sai,
Questa sera finiamo nei guai
È strano, ma sei proprio tu
Quattordici anni o un po di più
La tua Barbie è da un po' che non lhai
E il tuo passo è da donna oramai

Al telefono è sempre un segreto
Quante cose in un filo di fiato
E vorrei domandarti chi è
Ma lo so che hai vergogna di me
La porta chiusa male e tu
Lo specchio il trucco e il seno in su
E tra poco la sera uscirai
Quelle sere non dormirò mai

E intanto il tempo se ne va
E non ti senti più bambina
Si cresce in fretta alla tua età
Non me ne sono accorto prima
E intanto il tempo se ne va
Tra i sogni e le preoccupazioni
Le calze a rete han preso già
Il posto dei calzettoni

Farsi donna è più che normale
Ma una figlia è una cosa speciale
Il ragazzo magari ce lhai
Qualche volta hai già pianto per lui
La gonna un po' più corta e poi
Malizia in certi gesti tuoi
E tra poco la sera uscirai
Quelle sere non dormirò mai

* * *

Ο καιρός περνάει

Αυτό το φόρεμα από πού ξετρύπωσε;
Τι περίεργο να το βλέπω να το φοράς
Αν σε δει η μάνα σου, το ξέρεις,
Απόψε θα έχουμε φασαρίες
Είναι περίεργο, αλλά είσαι εσύ,
Δεκατεσσάρων χρονών, ή κάτι παραπάνω,
Την Μπάρμπι σου εδώ είναι λίγο καιρό που δεν την έχεις
Και το βάδισμά σου είναι γυναίκας πλέον

Στο τηλέφωνο πάντα μυστικά
Πόσα πράγματα με μιαν ανάσα
Και θα ήθελα να σε ρωτήσω ποιος είναι
Αλλά το ξέρω ότι με ντρέπεσαι
Η πόρτα πρόχειρα κλεισμένη κι εσύ
Καθρέφτης, μακιγιάζ και στήθος σηκωμένο
Και σε λίγο τα βράδια θα βγαίνεις
Βράδια που δεν θα κοιμηθώ καθόλου

Και ο καιρός ωστόσο περνάει
Και δεν αισθάνεσαι πλέον μωρό
Μεγαλώνουν γρήγορα στην ηλικία σου
Δεν το είχα πάρει είδηση νωρίτερα
Και ο καιρός ωστόσο περνάει
Με τα όνειρά και τις ανησυχίες
Τα διχτυωτά καλσόν έχουν πάρει ήδη
Την θέση των παιδικών καλτσών

Το να γίνεσαι γυναίκα είναι περισσότερο κι από φυσιολογικό
Αλλά μια κόρη είναι ένα πράγμα ιδιαίτερο
Ίσως και να έχεις αγόρι
Καμια φορά θα έχεις ήδη κλάψει γι αυτόν
Η φούστα λίγο κοντή κι έπειτα
Πονηράδα σε κάποιες κινήσεις σου
Και σε λίγο τα βράδια θα βγαίνεις
Βράδια που δεν θα κοιμηθώ καθόλου



Grazie a Byron Kaberos per l'aiuto nella traduzione

lunedì 20 gennaio 2020

il lessico felliniano


ΟΙ ΝΕΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΠΟΥ ΚΑΘΙΕΡΩΘΗΚΑΝ ΣΤΗΝ ΙΤΑΛΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΧΑΡΗ ΣΤΟΝ ΣΚΗΝΟΘΕΤΗ ΦΕΝΤΕΡΙΚΟ ΦΕΛΛΙΝΙ

Η σημασία του Ιταλού σκηνοθέτη Φεντερίκο Φελλίνι, που γεννήθηκε σαν σήμερα το 1920, προκύπτει και από τα ίχνη που το έργο του άφησε στην ιταλική γλώσσα. Στα σύγχρονα ιταλικά λεξικά υπάρχουν τουλάχιστον 5 λέξεις των οποίων είτε η ετυμολογία είτε η χρήση οφείλονται στο κινηματογραφικό του έργο.

* * *

felliniano: un’atmosfera felliniana, dei personaggi felliniani. φελλινιανός (σχετικός με το χαρακτηριστικό κλίμα, τους ιδιαίτερους χαρακτήρες των ταινιών του): φελλινιανή ατμόσφαιρα, φελλινιανοί χαρακτήρες.

paparazzo: fotoreporter, fotocronista di celebrità. παπαράτσι: από το επώνυμο ενός εκ των χαρακτήρων της ταινίας «La dolce vita» τού 1960 – η πιο διάσημη διεθνώς λέξη· στην ιταλική έχει επίσης δώσει το ρηματικό επίθετο: paparazzato.


il dolcevita: il caratteristico maglione a collo alto e aderente che porta Marcello Mastroianni, il protagonista dell’omonimo film. το ζιβάγκο: η χαρακτηριστική μπλούζα που φοράει ο Μαρτσέλλο Μαστρογιάννι, πρωταγωνιστής της ομώνυμης ταινίας – ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι η αντίστοιχη λέξη της ελληνικής γλώσσας προέρχεται από μια άλλη ταινία (το «Δόκτωρ Ζιβάγκο» του 1965, σε σκηνοθεσία του Ντέιβιντ Λην, βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Μπορίς Παστερνάκ).


amarcord: ricordo, rievocazione nostalgica del passato. νοσταλγική ανάμνηση (του παρελθόντος): από την ομώνυμη ταινία τού 1973, «Amarcord», λέξη που προέρχεται από την διάλεκτο της Εμίλια-Ρομάνια, γενέθλιας γης του σκηνοθέτη, και σημαίνει «εγώ θυμάμαι».

vitellone: fannullone, nullafacente, ozioso, perditempo, perdigiorno. μοσχάρι: στη μεταφορική σημασία του τεμπελχανά, του χασομέρη (λέξη που έγινε ευρύτερα γνωστή χάρη στην ομώνυμη ταινία, «I vitelloni», του 1959).



martedì 7 gennaio 2020

Video di vita italiana

Come vivono gli italiani? Ecco alcuni video, semplici ma veri, con la scheda di comprensione e la trascrizione del testo, dal portale che contiene le risorse dedicate ai titoli di Bonacci editore.


Eataly - Livello A1
Pizzerie - Livello A1
Sicilia - Livello A1
Torino - Livello A1
Muoversi in Italia - Livello A2
La Venezia che i turisti non conoscono - Livello A2
Milano e la Lombardia - Livello A2
Vita di un italiano di 20 anni - Livello A2
Come guidano gli italiani - Livello B1/B2
Cercare il lavoro - Livello B1/B2
Il mondo degli affetti - Livello B1/B2
Usa e getta? No, pensa all'ambiente - Livello B1/B2
I siti Unesco in Italia - Livello B1/B2