Giornata mondiale del teatro (27 Marzo 2013)

Il messaggio della Giornata mondiale del teatro di quest’anno è di Dario Fo (http://www.dariofo.it/). Il testo originale è ovviamente in italiano e ne esiste anche una traduzione in greco moderno ed una lettura del testo greco da attori ciprioti.

Ακολουθεί δική μας ελληνική μετάφραση, η οποία αποτελεί διασκευασμένη εκδοχή, με αρκετές διορθώσεις και αλλαγές, της υπάρχουσας ελληνικής.

Μήνυμα Παγκόσμιας Ημέρας Θεάτρου (27 Μαρτίου 2013)

από τον Ντάριο Φο

Πριν από πολλά χρόνια, η εξουσία επίλυσε το πρόβλημα της αδιαλλαξίας της απέναντι στους ηθοποιούς, εκδιώκοντάς τους από την χώρα.

Σήμερα, ηθοποιοί και θίασοι έχουν πρόβλημα ανεύρεσης δημοσίων σκηνών, θεάτρων και θεατών, εξαιτίας βεβαίως της κρίσης.

Οι κυβερνώντες, επομένως, δεν έχουν πρόβλημα να ελέγχουν αυτούς που εκφράζονται μέσω της ειρωνείας και του σαρκασμού, μιας και οι ηθοποιοί δεν έχουν χώρους ούτε κοινό προς το οποίο ν’ απευθυνθούν.

Τουναντίον, κατά την διάρκεια της Αναγέννησης στην Ιταλία, οι κυβερνώντες έπρεπε να προσπαθούν αρκετά για να τηρούν υπό έλεγχο τους ηθοποιούς, μιας και οι τελευταίοι απολάμβαναν πολυπληθούς κοινού.

Είναι γνωστό ότι η μεγάλη φυγή των ηθοποιών της commedia dell’arte πραγματοποιήθηκε τον αιώνα της Αντιμεταρρύθμισης (16^ο), που θέσπισε την κατάργηση όλων των θεατρικών χώρων, ιδιαιτέρως στη Ρώμη, όπου κατηγορήθηκαν ότι προσέβαλαν την Αγία Πόλη. Το 1697 ο Πάπας Ιννοκέντιος ΙΒ΄, υπό την ασφυκτική πίεση της πιο συντηρητικής πλευράς της αστικής τάξης και των κορυφαίων εκπροσώπων του κλήρου, διέταξε την κατεδάφιση του θεάτρου Tordinona, το οποίο, σύμφωνα με τους ηθικιστές, είχε παρουσιάσει τον μεγαλύτερο αριθμό άσεμνων θεαμάτων.

[Δική μας παρένθεση: το εν λόγω θέατρο επαναλειτούργησε το 1733, με παρέμβαση του Πάπα Κλήμεντος ΙΒ΄, που ανέλαβε εξολοκλήρου και τα έξοδα ανακατασκευής του]

Την εποχή της Αντιμεταρρύθμισης, ο Καρδινάλιος Κάρολος Μπορομέο, ο οποίος δρούσε στη Βόρειο Ιταλία, είχε αφιερώσει την πολύκαρπη δράση του στη λύτρωση «των παιδιών του Μιλάνου», κάνοντας σαφή διαχωρισμό μεταξύ τέχνης (υψηλότερης μορφής πνευματική εκπαίδευση) και θεάτρου (έκφραση κοσμικότητας και ματαιοδοξίας). Σε επιστολή που απηύθυνε στους συνεργάτες του, την οποία παραθέτω από μνήμης, εξέφραζε τις πεποιθήσεις του περίπου ως εξής: «Εμείς, που ανησυχούμε για την εκρίζωση των ζιζανίων, έχουμε καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια ώστε να στείλουμε στην πυρά τα κείμενα που περιέχουν μιαρούς λόγους, να τα εξαλείψουμε από τη μνήμη των ανθρώπων και, συγχρόνως, να καταδιώξουμε εκείνους που διαδίδουν αυτά τα κείμενα σε έντυπη μορφή. Προφανώς, όμως, ενώ αναπαυόμασταν, ο πονηρός μηχανευόταν κανούργια τεχνάσματα. Πόσο περισσότερο μπορεί να διεισδύσει στην ψυχή αυτό που μπορούν να δουν τα μάτια, από αυτό που μπορεί να διαβαστεί σε τέτοια βιβλία! Πόσο καταστροφικός μπορεί να είναι για το μυαλό των νεαρών ανδρών και κοριτσιών ο προφορικός λόγος και οι απρεπείς κινήσεις, από τον άψυχο, τυπωμένο σε βιβλία λόγο. Γι’ αυτό είναι επείγον ν’ απαλλάξουμε τις πόλεις μας από τους θεατρίνους, όπως κάνουμε και με τις ανεπιθύμητες ψυχές».

Η μοναδική λύση για την κρίση, επομένως, είναι να ελπίζουμε να οργανωθεί εναντίον μας, και ιδιαίτερα εναντίον των νέων ανθρώπων που επιθυμούν να διδαχθούν την τέχνη του θεάτρου, ένας μεγάλος διωγμός: μια νέα διασπορά ηθοποιών, οι οποίοι, μέσα από αυτή την καταπίεση, θα ωφελήσουν απίστευτα καινούργιες μορφές θεατρικής έκφρασης.